مسجد جامع یزد

مسجد جامع کبیر یزد در سال 1313 شمسی با شماره 206 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

مسجد جامع یزد

مسجد جامع کبیر یزد در سال 1313 شمسی با شماره 206 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

مسجد جامع یزد

دوستان عزیز و همراه به وبلاگ مسجد جامع یزد خوش آمدید:

با توجه به تعطیلی میهن بلاگ، وبلاگ مسجد جامع یزد از آدرس mosque.mihanblog.com به آدرس mosquee.blog.ir انتقال یافت.


با تشکر: مجتبی کارگر

آخرین نظرات
نویسندگان

 

در قسمت قبل مناره های مسجد جامع یزد را از لحاظ تصویری بررسی کردیم ، در این قسمت قصد داریم مقداری مناره ها را از نظر نوع ساخت وساز بررسی کنیم .

دو راه پله بودن یکی از مناره های مسجد جامع یزد، جزئی از ویژگیهای مسجد است که داستانهای فراوانی برای آن نیز ساخته شده است . به شمار آوردن این ویژگی جزء ویژگیهای شاخص مسجد جامع یزد ، به این معنا نیست که در جایی دیگر از ایران مناره دو راه پله پیدا نمیشود ، بلکه تنها ارتفاع آن مهم است ، زیرا در جاهای دیگر ایران ، مناره دوراه پله وجود دارد ، اما نه با این ارتفاع .

ارتفاع کلی مناره از بالای سردر در حدود 21 متر و  ارتفاع قسمتی از مناره که دو راه پله را در خود جای داده در حدود 14 متر است . قطر مناره ها اندکی باهم تفاوت دارند و از لحاظ ظاهری هیچگونه تفاوت محسوسی با هم ندارند. تنها مناره تک راه پله ای اندکی (در حد 12 سانتیمتر) ارتفاع بیشتری نسبت به مناره دو راه پله ای دارد.

ذوق و سلیقه و هوش معمار باعث شده است تا دو مناره از لحاظ ظاهر تفاوت چندانی نداشته باشند ، اما از لحاظ داخلی کاملا متفاوت از یکدیگر باشند.

با هم نگاهی به ساختار مناره تک  راه پله می اندازیم :

مقطع مناره مسجد جامع یزد

در مقطع فوق که از مناره تک راه پله رسم شده است میتوانید ، دو مقطع افقی از مناره را مشاهده نمایید . ابتدا مقطع (الف) که از پایین مناره و نقطه شروع راه پله رسم شده و دیگری مقطع (ب) که از بالاترین قسمت راه پله رسم شده است .

هرچه راه پله بطرف بالا پیش میرود از پهنای آن کاسته شده و فضا تاریکتر میشود ، بنابراین معمار حفره هایی را جهت نورگیری در بدنه مناره قرار داده است .

عکس زیر شروع راه پله را نشان میدهد :

ورودی راه پله مناره مسجد جامع یزد

 

عکس زیر در میانه راه پله است . اگر به ارتفاعی که توسط دوربین ، عکاسی شده توجه کنید ، متوجه خواهید شد که فاصله کف پله تا سقف ، اندکی از قد انسان کوتاهتر است ، این ارتفاع در مناره دوراه پله کمتر میشود ، زیرا معمار باید این فاصله را برای دو مسیر مجزا بصورت عادلانه تقسیم کند .

 

راه پله مناره مسجد جامع یزد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عکس زیر بالاترین قسمت راه پله در مناره یک مسیره را نشان میدهد :

حال که مناره تک راه پله را شناختیم ، بهتر است نسبت به مناره دو راه پله نیز شناخت بهتری پیدا کنیم .

 

 

در قسمت قبل عکسهایی از ساختار دو مسیر مجزا در مناره ، قرار داده شد ، در این بخش قصد داریم بیشتر آن را مورد بررسی قرار دهیم .

 

 

تصویر زیر مقاطع مختلفی از مناره دو مسیره را نشان میدهد :

 

 

مقطع مناره مسجد جامع یزد

در تصویر فوق ، مقطع افقی (ج) پایینترین قسمت مناره و مقطع افقی (د) بالاترین قسمت مناره را نشان میدهد .

 

 

معمار با استفاده از هوش خود دو راه پله گرد را درون هم جای داده و این امکان را فراهم آورده تا دو نفر همزمان با هم و بدون اینکه همدیگر را در طول مسیر ببینند ، از مناره بالا یا پایین بروند . برای درک بهتر ساختار این دو راه پله ، وبلاگ مسجد جامع یزد اقدام به تهیه مدل ساده شده مناره کرده است که تصویر آن را در زیر مشاهده میکنید :

 

 

مدل مناره مسجد جامع یزد

 

همانطور که از تصویر فوق مشخص است ، دو مسیر مجزا بوسیله دو رنگ سبز و قرمز تفکیک شده اند.

اگر مقاطع دو مناره را باهم مقایسه کنید ، متوجه خواهید شد که ارتفاع راه پله در مناره دو مسیره کمتر است ، اما این امر توسط انسانی که در حال حرکت در مسیر راه پله است ، احساس نمیشود .

 

 

در مناره دو مسیره ، معمار با درایت تمام ، تعداد حفره های نورگیر را بیشتر و در فواصل منظم تر قرار داده است زیرا فضا در مناره دو مسیره هرچه بالاتر میرود ، نه تنها باریکتر میشود ، بلکه بدلیل ارتفاع کم سقف، تنگی مکان بیشتر احساس میشود اما با وجود حفره های بیشتر در طی مسیر از بار تنگی فضا کاسته میشود ، بنابراین مناره دو مسیره از لحاظ روشنایی مسیر از مناره دیگر بهتر است .

 

 

تصویر زیر دید ناظر را از نورگیر مناره به بیرون ، نشان میدهد :

 

 

 

مناره مسجد جامع یزد

 

 

 

تصویر زیر راه پله را تقریبا در قسمت شروع نشان میدهد :

 

تصویر زیر انتهای دو مسیر مجزا را ، نشان میدهد :

در قسمتهای بعد به شرح مختصری در مورد طریقه کاشیکاری مناره (در زمان حاضر) و مقداری از جزئیات باقیمانده میپردازیم .

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

توضیحات

  در مورد ساخت مناره ها ، داستانهای زیادی نقل شده است که ،واقعیت یا کذب بودن آن بر کسی مشخص نیست .

 

 

 منابع
 

نقشه ها : از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یزد – مرکز اسناد.

 

 

عکسها : وبلاگ مسجد جامع یزد .

 

 

 

 حق تکثیر
امانتداری و اخلاق مداری – در هنگام استفاده از مطالب وبلاگ ، ذکر منبع را فراموش نکنید.

 

نظرات  (۶)

تشکر از لطفتون
با این مقاله تونستم به مقداری از مسایلی که درگیرش بودم به راحتی حلشون کنم . شاد باشید
پاسخ:
سلام ممنون از نظرات دلگرم کننده تان . خوشحال هستم که این مطلب برای شما مفید بوده است . بازهم منتظر شما هستم . شاد و موفق باشید.
سلام پسر خاله موفق باشی یاعلی.
پاسخ:
سلام ، چه عجب به وبلاگ ما سرزدی ، ممنون از لطفت ، شما هم موفق باشی. یا علی
بسیار عالی بود و مورد استفاده من قرار گرفت.
پاسخ:
سلام - خوشحالم که مورد استفاده تان قرار گرفت . ای کاش نام و نشانی از خود ثبت میکردید.
میدونید جالبه که بیشتر این خرافات رو کسانی میگن که خودشون دکترای معماری دارند و مدرک مشخصی هم ندارند که واقعا بریم از اونجا پیدا کنیم
البته در مورد دو مسیره بودن یکی از مناره های دوستم که معماری خونده بود می گفت که
برای اینکه مناره دیگری بتواند وزن خود را تحمل کند برای همین دو مسیره ساخته شده است و مناره یک مسیره وزن خودش رو با ساختمان کناری جبران کرده است .
وبه قول شما روایات زیادی هست که می گویند.
پاسخ:
سلام ممنون که مطلب را مطالعه کردید . روایتی که دوست شما در مورد مناره ها ، تعریف کرده است را البته به گونه ای دیگر ، شنیده ام و از صحت یا کذب آن بی اطلاع هستم .ولی فکر میکنم ، اگر سردر و مناره ها در یک زمان ساخته میشدند ، حرف شما درست بود ، در صورتیکه مناره و سردر در دوزمان متفاوت ساخته شده اند .یکی از دلایلی که به نظر خودم بیشتر به عقل و منطق نزدیکتر است ، این است که معماران گذشته کاررا به صورت تجربی یاد میگرفتند ، بنابراین معمار با شروع مناره تک پله ، توانسته خلاقیت نشان دهد و از تجربه شروع مناره تک پله ، مناره دو راه پله را بسازد . البته این نظر شخص من است و این مسئله احتیاج به تحقیقات فراوان دارد. بازهم تشریف بیاورید .
سلام
چرا در منابع مختلف نوشته شده ، قطر مناره هشت متر است ؟ آیا این عدد درسته؟ من هرچی به این مناره ها نگاه میکنم هشت متر که هیچ ،به نظرم دو متر هم نیستند.
منتظر جوابتون هستم.
پاسخ:
سلام بله حرف شما صحیح است،متاسفانه جای کلمه محیط ، کلمه قطر نوشته شده و بعد از آن نیز منابع مختلف بدون تفکر ان را منتشر کرده اند. مطلب درست این است : شانه سردر در حدود 13 متر است و هر مناره قطری در حدود دو و نیم متر و محیطی برابر با هشت متر دارد.

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">