مسجد جامع یزد

مسجد جامع کبیر یزد در سال 1313 شمسی با شماره 206 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

مسجد جامع یزد

مسجد جامع کبیر یزد در سال 1313 شمسی با شماره 206 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

مسجد جامع یزد

دوستان عزیز و همراه به وبلاگ مسجد جامع یزد خوش آمدید:

با توجه به تعطیلی میهن بلاگ، وبلاگ مسجد جامع یزد از آدرس mosque.mihanblog.com به آدرس mosquee.blog.ir انتقال یافت.


با تشکر: مجتبی کارگر

آخرین نظرات
نویسندگان

۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «عکس هوایی» ثبت شده است

 

قسمت قبلی (چهارم) این مطلب را از لینک زیر بخوانید :

(قسمت چهارم)

 

در ادامه بررسی مکان‌ها و عناصر مهم اطراف مسجد جامع یزد، نوبت به مزار جوی هرهر می‌رسد.

 

 

مزار جوی هرهر در نقشه زیر با شماره ۵ مشخص شده است.

بهترین منبع برای شناخت این مزار و همچنین بزرگان دفن شده در آن، کتاب «مظلوم‌ترین مزار یزد، مزار جوی هرهر» تألیف حبیب مهرنیا است. در این کتاب به خوبی علت نام‌گذاری و همچنین علت اهمیت این مزار، شرح داده شده است.

 

 

حبیب مهرنیا، به جهت نام عجیب این مزار بعد از بررسی‌های فراوان به این نتیجه رسیده است که «جوی هرهر» به معنای «جوی همگانی پر آب و خروشان است»، یا به عبارتی دیگر، جویی است که متعلق به گروه و یا مجموعه خاصی نیست و همگی به آزادی می‌توانند از آن استفاده کنند.

 

 

 

 

وجود این جوی پرآب، باعث شده این نام بر روی منطقه باقی بماند، اما باید توجه داشته باشید، منظور از جوی، جوی آبی که بر روی زمین روان باشد، نیست، بلکه منظور جوی زیر زمینی است که یکی از عناصر اصلی شبکه گسترده انتقال آب در شهر یزد بوده است.

 

 

اکنون، نام جوی هرهر در محاورات عادی مردم به «جرهر» تغییر پیدا کرده است و اغلب مردم این مزار را به «جرهر» می‌شناسند.

 

 

اما باید دید اهمیت این مزار به چه دلیل است.

 

اهمیت مزار جوی هرهر به افراد سرشناس خفته در آن است که همگی از افتخارات یزد و حتی ایران به شمار می‌آیند.

 

 

از معروف‌ترین این افراد که نامش برای بسیاری از یزدیان آشناست، بانویی است معروف به «زن استاد اشرف آهنگر».

 

 

 

 

 

این بانوی گرامی در کتاب ارزشمند مفاتیح‌الجنان به عنوان یک الگو  در خواندن زیارت عاشورا معرفی شده است و در کتاب دارالسلام تألیف «حاج میرزا حسین نوری طبرسی» نیز به شرح و چگونگی عملکرد وی در خواندن زیارت عاشورا و همچنین عنایات ویژه‌ای که «امام حسین (ع)» به وی داشته‌اند، پرداخته شده است.

 

 

در صورتی که می‌خواهید نام افراد دیگر که در این مزار به خاک سپرده شده‌اند را بیابید، به کتاب ارزشمند «مظلوم‌ترین مزار یزد، مزار جوی هرهر/تألیف حبیب مهرنیا» مراجعه نمایید.

 

 

در ادامه می‌توانید عکس‌هایی از این مزار را مشاهده نمایید:

عکس هوایی زیر در سال ۱۳۸۶ از فراز این مزار برداشته شده است:

همچنین در تصویر زیر می‌توانید، تغییر و تحولات این مزار و همچنین ساختمان‌های اطراف آن را در بین سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۳ مشاهده نمایید.

 

(تصویر بزرگتر را ببینید / با حجم یک مگابایت )

 

 

در قسمت بعدی این مطلب به بررسی آخرین عنصر باقی‌مانده یعنی دروازه‌های شهر، خواهیم پرداخت.

 

 

 

 

 

 


 

 منابع

این منابع متعلق به تمامی قسمتهای این مطلب است که بتدریج منتشر میشود .

1-     معرفی مختصر ارگ حکومتی شهر یزد – واحد مطالعات – سازمان میراث فرهنگی – 1382

2-     از شار تا شهر – دکتر سید محسن حبیبی – انتشارات دانشگاه تهران.

3-     یادگارهای یزد – تدوین ایرج افشار – جلد دوم.

4-     مزار جوی هرهر – مظلومترین مزار یزد – تالیف حبیب مهرنیا.

5-     عکسهای اصلی  : پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی یزد .

6-     نقشه ثبتی بافت تاریخی یزد : سازمان میراث فرهنگی استان یزد.

7- هزار سال استواری - تألیف دکتر رضا ابوئی.

8- عکسهای هوایی مایل توسط آقای مهدی خبره دست تهیه شده اند.

9-نقشه ها: مرکز اسناد میراث فرهنگی یزد.

 

 

 حق تکثیر

امانت داری و اخلاق مداری – در هنگام استفاده از مطالب وبلاگ، ذکر منبع را فراموش نکنید.

 

 

 

 

 

۳ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ مرداد ۹۰ ، ۰۷:۲۷
مجتبی کارگر

 

اگر در قسمت‌های قبل با ما همراه بوده‌اید، مشاهده کردید که هفت مکان را نام بردیم که رابطه تنگاتنگی با مسجد جامع یزد داشته‌اند.

در ادامه به بررسی چهارمین بنا، یعنی قبه دوازده امام یزد می‌پردازیم.

 

 

* * * قبه دوازده امام (شماره ثبت ۲۰۷).

(موقعیت این بنا در تصویر فوق، با شماره ۴ مشخص شده است).

در تصویر زیر موقعیت قرارگیری قبه دوازده امام را نسبت به مسجد جامع یزد بهتر درک می‌کنید:

 

قبه دوازده امام، با سابقه تاریخی درخشانی که دارد، یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر یزد است که از شهرت زیادی نیز برخوردار است. جالب است که ماکسیم سیرو در مقدمه رساله مسجد جامع یزد نوشته :

«اکثر سیاحان و گردشگران که از اروپا روانه ایران شده‌اند، به مسجد جامع یزد بی توجهی کرده‌اند و بیشتر به بنایی به نام دوازده امام پرداخته‌اند. ».

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که این بنا نزد پژوهشگران معماری اسلامی جهان به خوبی، شناخته شده است.

درباره این بنا، کتابی سودمند به چاپ رسیده است که تاریخچه آن را چه از لحاظ معماری و چه از لحاظ اجتماعی و حکومتی به خوبی بررسی کرده است. (دکتر رضا ابویی/هزار سال استواری).

در رابطه با سازندگان این بنا، در این کتاب نوشته شده:

(افرادی که قبه به دست آن‌ها ساخته شده دو تن از سرهنگان آل‌بویه هستند که نام آن‌ها یک بار در کتیبه آهنی دروازه حظیره به نقل از مرحوم مجدزاده صهبا و نیز مرحوم عباس اقبال «امیر مسعود بهشتی ابوالنجم بدر و امیر مظفر ابو یعقوب اسحق» آمده و یک بار بر اساس متن کتیبه قبه و به ترتیب لف و نشر یاد شده «امیر جلیل بهشتی ابوالنجم بدر و امیر مظفر ابویعقوب اسحق» درج شده است. این دو نفر از فرزندان ابراهیم ینال (اینال) و در حقیقت برادرزادگان طغرل بیک سلجوقی هستند/هزار سال استواری/صفحه ۲۹)

 

در ادامه می‌توانید، تصاویری از این بنا را مشاهده نمایید.

در تصویر زیر می‌توانید وضعیت این بنا را در سال ۱۳۱۷ شمسی، مشاهده کنید:

این تصویر توسط آرتور پوپ تهیه شده که در کتاب معروف بررسی هنر ایران به چاپ رسیده است.

تصویر زیر مربوط به سال ۱۳۸۹ شمسی، می‌باشد (مقایسه کنید با تصویر سال ۱۳۱۷).

 

همچنین در عکس هوایی زیر که در سال ۱۳۳۵ شمسی، توسط روس‌ها تهیه شده، موقعیت این بنا مشخص شده است. با توجه به عکس زیر، مشخص است که این قبه قبل از سال ۱۳۳۵ مورد مرمت قرار گرفته است. وضعیت مدرسه ضیاییه نیز در تصویر زیر کاملاً، مشخص است.

 

عکس زیر وضعیت این بنا را در سال ۱۳۴۸، در کنار مدرسه ضیاییه نشان می‌دهد.

 

در تصویر زیر که از داخل بنا تهیه شده می‌توانید، محراب و همچنین قسمتی از کتیبه کوفی نقش بسته در گریوار گنبد را مشاهده کنید. متن این کتیبه آیاتی از سوره مبارکه بقره (آیه الکرسی) است.

 

این کتیبه و دیگر کتیبه‌های موجود در این بنا، سال‌ها پیش توسط کارشناسان میراث فرهنگی یزد با تزریق مواد شیمیایی، تثبیت شده‌اند.

 

تصویر زیر طرح گچ‌بری اسلیمی محراب این بنا را نشان می‌دهد:

 

در تصویر زیر به گوشه سازی‌ها توجه نمایید:

 

آرتور پوپ در جلد هشتم کتاب «بررسی هنر ایران» می‌نویسد :

 

 

(در بقعه دوازده امام یک راه حل فوق‌العاده ابتکاری برای این مسئله (قرار دادن گنبد بر روی پلان مربع) فراهم شده است. داخل گوشواره از سه قاب قوسی تشکیل شده است؛ شامل یک نیم گنبد گود متصل و تقویت شده با دو قاب ربع گنبدی کم عمق زیرین که همه در طرف بالا و بیرون با هم یکی شده و دور گنبد را نگه داشته‌اند. این راه حلی شجاعانه، ساده و نیرومند است که به خوبی نیروهای ساختمانی مؤثر را نشان می‌دهد.)

 

 

در ادامه تعدادی از نقشه‌های مربوط به این بنا را مشاهده می‌کنید :

 

 

پلان:

مقطع :

 

نمای اصلی :

در قسمت‌های بعدی این مطلب به بررسی آثار باقی‌مانده از هفت مورد یاد شده، می‌پردازیم.

 

 

 

 

 


 

 

 

توضیحات

  1- قسمتهای قبل این مطلب را میتوانید از لینکهای زیر مطالعه نمایید :

قسمت اول

قسمت دوم

قسمت سوم

 2- جهت شناخت بیشتر قبه دوازده امام یزد به کتاب ارزشمند هزار سال استواری - تألیف دکتر رضا ابوئی مراجعه نمایید.

 

 

 منابع
 

این منابع متعلق به تمامی قسمتهای این مطلب است که بتدریج منتشر میشود .

1-     معرفی مختصر ارگ حکومتی شهر یزد – واحد مطالعات – سازمان میراث فرهنگی – 1382

2-     از شار تا شهر – دکتر سید محسن حبیبی – انتشارات دانشگاه تهران.

3-     یادگارهای یزد – تدوین ایرج افشار – جلد دوم.

4-     مزار جوی هرهر – مظلومترین مزار یزد – تالیف حبیب مهرنیا.

5-     عکسهای اصلی  : پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی یزد .

6-     نقشه ثبتی بافت تاریخی یزد : سازمان میراث فرهنگی استان یزد.

7- هزار سال استواری - تألیف دکتر رضا ابوئی.

8- عکسهای هوایی مایل توسط آقای مهدی خبره دست تهیه شده اند.

9-نقشه ها: مرکز اسناد میراث فرهنگی یزد.

 

 

 

 

 حق تکثیر

امانت داری و اخلاق مداری – در هنگام استفاده از مطالب وبلاگ، ذکر منبع را فراموش نکنید.

 

 

 

 

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ خرداد ۹۰ ، ۰۸:۲۳
مجتبی کارگر

 

در قسمت قبل هفت مکان تقریبا مهم را نام بردیم که رابطه تنگاتنگی با مسجد جامع یزد داشته اند . از این هفت مورد ،ارگ حکومتی را بررسی کردیم و در این مطلب قصد داریم درباره میدان سعادت یا میدان ارگ صحبت کنیم .

این میدان در تصویر زیر با شماره 3 مشخص شده است .

 

موقعیت مسجد جامع یزد

 

موقعیت این میدان را میتوانید در عکس هوایی سال 1335 نیز مشاهده نمایید .

 

موقعیت میدان سعادت

 

 

در عکس فوق مشاهده مینمایید که قبل از سال 1335 ، این میدان کاملا از بین رفته است . دربعضی از متون تاریخی از این میدان بنام میدان قلعه نیز یاد شده است. در کتاب تاریخ جدید یزد ، در چند پاراگراف مختلف به این میدان اشاره شده است .

قسمت بیرونی این میدان از طریق کوچه ای به نام تل خاکستر به مسجد جامع دسترسی داشته است.(عکس فوق را مشاهده نمایید)

در تصویر زیر طرحی از دکتر محمود توسلی و همچنین عکسی که به عنوان پایه طرح از آن استفاده شده، مشاهده مینمایید.(عکس در سال 1285 شمسی از قسمت داخلی ارگ حکومتی یزد تهیه شده است).

میدان سعادت یا میدان قلعه

 

همچنین عکسی از این میدان را در حدود سالهای 1303 و 1304 شمسی مشاهده مینمایید.

دلیل تفاوت فضای عکس با فضای طرحی که دکتر محمود توسلی کشیده اند این است که ،میدان قلعه دارای دو قسمت بوده است، یک قسمت فضایی که داخل ارگ بوده و قسمت دیگر،فضای بزرگتری است که در بیرون قلعه است. عکاسی که تصویر زیر را تهیه کرده ، از قسمت بیرونی این میدان تصویر برداری کرده است. مکان عکاس دقیقا برروی سردر ورودی ارگ حکومتی از داخل شهر است.

به نظر میآید در تصویر زیر ،عوامل حکومتی حضور دارند.

میدان سعادت یا میدان قلعه

 

در قسمتهای بعدی به ادامه توضیحات در مورد مکانهای اطراف مسجد جامع یزد میپردازیم.

 

 


 

 

 

توضیحات

 

قسمتهای قبل این مطلب را میتوانید از لینکهای زیر مطالعه نمایید :

قسمت اول

قسمت دوم

 

 

 منابع
 

این منابع متعلق به تمامی قسمتهای این مطلب است که بتدریج منتشر میشود .

1-     معرفی مختصر ارگ حکومتی شهر یزد – واحد مطالعات – سازمان میراث فرهنگی – 1382

2-     از شار تا شهر – دکتر سید محسن حبیبی – انتشارات دانشگاه تهران

3-     یادگارهای یزد – تدوین ایرج افشار – جلد دوم

4-     مزار جوی هرهر – مظلومترین مزار یزد – تالیف حبیب مهرنیا

5-     عکسهای اصلی  : پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی یزد

6-     نقشه ثبتی بافت تاریخی یزد : سازمان میراث فرهنگی استان یزد

 

 

 

۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ آذر ۸۹ ، ۲۱:۳۳
مجتبی کارگر